Cukrzyca (Diabetes mellitus) jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych na świecie. Z racji tego, że jest cichym zabójcą, uważa się ja za jedną z największych bolączek współczesnej medycyny. Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) mówi się o niej, że jest wręcz epidemią XXI wieku. Nieodpowiednia dieta oraz brak ruchu w szybkim czasie doprowadzają do otyłości, która jest przyczyną nieustannego wzrostu zachorowań na cukrzycę typu 2. Cukrzyca powoduje bardzo duże komplikacje zdrowotne. Brak wprowadzenia odpowiedniej diety i leczenia farmakologicznego może prowadzić do ślepoty i amputacji zniszczonych przez chorobę kończyn. Co jeść przy cukrzycy, jakie są ryzyka jej rozwoju oraz kryteria rozpoznania – o tym w dalszej części artykułu. 

Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy:

Czynniki ryzyka zachorowania na cukrzyce są bardzo zróżnicowane. Do najczęstszych z nich należy obciążenie genetyczne ( historia choroby w rodzinie) oraz nadwaga, otyłość i brak ruchu.

• stwierdzona cukrzyca u najbliższej rodziny
• zbyt wysoka masa ciała
• cukrzyca ciążowa lub waga noworodka powyżej 4kg
• wysokie stężenie cholesterolu
• wcześniejsze problemy z poziomem glukozy na czczo,
• obecność nadciśnienia tętniczego

Objawy cukrzycy:

Dlaczego cukrzyca jest nazywana cichym zabójcą? Bo nie czujemy, że na nią chorujemy. Cukrzyca w początkowej fazie rozwoju może nie dawać żadnych objawów. A jeżeli daje to objawy takie jak: zmęczenie, pocenie się czy drżenie rąk to są one często bagatelizowane. Dlatego warto przynajmniej raz do roku sprawdzić poziom stężenia cukru we krwi. A jakie wyniki są niepokojące?

• stężenia glukozy w oso­czu krwi żylnej, przekraczające 199 mg/dl 
• stężenie glukozy w osoczu krwi żyl­nej na czczo (12 godzin od kolacji) przekraczające 120 mg/dl 
• Stwierdzenie stężenia glukozy w osoczu krwi żyl­nej w 2 godziny po zastosowaniu testu OGTT przekraczające 200 mg/dl .

Cukrzyca co jeść (jaka dieta) – zalecenia dietetyczne i żywieniowe czyli

Cukrzyca dieta:

Dieta cukrzycowa nie musi być dietą drakońską. Tak naprawde jest to zwykła zróżnicowana, zbilansowana dieta ze zwiększonym ograniczeniem cukrów prostych. Nie powinno się również spożywać dużych ilości tłustych mięs czy gotowych produktów do odgrzewania. Im produkt jest mniej przetworzony tym dla cukrzyka lepiej. Idealna dieta powinna charakteryzować się:

• ograniczenie kaloryczności diety u osób z nadwagą i otyłością (o 500-1000kcal)
• całkowite unikanie węglowodanów prostych
• ograniczenie spożycia owoców do 200g dziennie
• podwyższenie spożycia warzyw > 500g
• dostarczanie węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym (< 50 Ig), które mają stanowić 40-50% wartości energetycznej diety
• podaż błonnika powinna wynosić 25-30g
• stosowanie produktów zbożowych z pełnego przemiału
• ograniczenie tłuszczy w diecie do wartości 30-35% ogólnej kaloryczności
• ograniczenie tłuszczy nasyconych poniżej 10% z ogólnej liczby tłuszczy
• należy ograniczyć spożycie sztucznych izomerów trans kwa­sów tłuszczowych
• białko powinno dostarczać 15­-20% ogólnej kaloryczności
• stosunek białek zwierzęcych do białek roślinnych powinien wynosić 50:50
• należy zwiększyć aktywność fizyczną

Dieta cukrzycowa jadłospis, dieta dla cukrzyka:

Poniżej przykładowa dieta 2000kcal w cukrzycy – czyli co może jeść cukrzyk w ciągu dnia:

Śniadanie: owsianka orzechowo-jabłkowa

II śniadanie: Makaron z łososiem i papryka

Obiad: Makaron z kurczakiem w sosie czosnkowym

Podwieczorek: Kanapki z twarożkiem i jagodami

Kolacja: Serek wiejski z cebulą. Kanapki z wędliną i papryką

Aktywność fizyczna jako kluczowy element w zarządzaniu cukrzycą typu 2

Regularna aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w prewencji i leczeniu cukrzycy typu 2. Badania wskazują, że ćwiczenia fizyczne mogą spowolnić progresję tej choroby poprzez poprawę wrażliwości na insulinę oraz regulację poziomu glukozy we krwi. W szczególności, opracowano nowy model matematyczny, który przewiduje korzyści płynące z regularnej aktywności fizycznej w kontekście postępu cukrzycy typu 2. Model ten uwzględnia zależność dawka-odpowiedź, wskazując, że większe korzyści zdrowotne są osiągane wraz ze wzrostem intensywności i/lub czasu trwania ćwiczeń. Ponadto, model przewiduje utrzymanie się korzyści zdrowotnych nawet po zaprzestaniu regularnej aktywności fizycznej, co jest zgodne z obserwacjami klinicznymi. ​arxiv.org

Inne podejście, oparte na modelowaniu matematycznym, sugeruje zastosowanie strategii kontrolnych dla aktywności fizycznej w celu zarządzania poziomem glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2. Takie podejście może prowadzić do opracowania spersonalizowanych zaleceń dotyczących ćwiczeń fizycznych, dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjentów, co może znacząco poprawić kontrolę glikemii i ogólny stan zdrowia. ​arxiv.org

Źródła:

1. Małgorzata Rzepa: „Cukrzyca i wspomaganie jej leczenia środkami pochodzenia roślinnego” Wrocław, sierpień 2008
2. Aleksandra Araszkiewicz, Dorota Piasecka, Bogna Wierusz-Wysocka: „ocena wiedzy pacjentów z typem 2 cukrzycy na temat przewlekłych powikłań choroby” Nowiny Lekarskie 2012, 81, 2, 158–163
3. Anna Baranik, Lucyna Ostrowska: „Praktyczne zalecenia dotyczące żywienia chorych z cukrzycą typu 2 i otyłością” Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, tom 2, nr 4, 222-230
4. Kaye Foster-Powell, Susanna HA Holt, and Janette C Brand-Miller: “International table of glycemic index and glycemic loadvalues: 2002”
5. Katarzyna Korzeniowska, Anna Jabłecka: „Cukrzyca (Część I)” Farmacja Współczesna 2008; 1: 231-23