Co to jest Jod

Jod jest pierwiastkiem szeroko występującym w przyrodzie. Występuje zarówno w powietrzu, glebie jak i wodzie. Jego pierwotne pochodzenie to skały bogate w jod, gdzie poprzez proces wietrzenia trafiał do oceanów. Jest niezbędny do życia, a niestety u dużej części społeczeństwa występują jego niedobory. Według WHO nawet 2 miliardy ludzi ma niedobory jodu.

Normy spożycia jodu

Wytyczne WHO dotyczące normy dziennego spożycia jodu wynoszą: 150 μg dla dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia, 250 μg dla kobiet karmiących i będących w ciąży, 90 μg dla dzieci do 5 roku życia oraz 120 μg dla dzieci w przedziale wiekowym od 6 do 12 lat.

Jod w organizmie – funkcje

Jod w organizmie jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Bierze udział w produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny. Jest odpowiedzialny za prawidłowy rozwój intelektualny dzieci. Pełni również ważną rolę termoregulacji i prawidłowym rozwoju układów nerwowego (podobnie jak kwas foliowy – kliknij tutaj aby dowiedzieć się więcej) i kostnego.

Niedobór jodu

Skutki niedoboru jodu u dzieci powodują gorszy rozwój intelektualny. Problemu z układem nerwowym i kostnym a także niski wzrost. U dorosłych powstanie wola i nieprawidłową pracę tarczycy. Niedoczynność tarczycy spowodowana niedoborem jodu objawia się: zwiększeniem wagi, ospałością, brakiem energii, wypadaniem włosów, złym samopoczuciem.

Warzywa goitrogenne – mogące powodować braki jodu w organizmie

Goitryna znajdująca się w warzywach takich jak kapusta, brokuł, kalafior może zmniejszać wychwyt jodu przez tarczyce.

Gdzie jest jod

Dlaczego mówimy jod nad morzem? Produkty bogate w jod to przede wszystkim produkty pochodzenia morskiego: ryby morskie, glony, a także rośliny żyjące na glebach bogatych w jod. Gleby bogate w jod występują blisko zbiorników morskich . Swoje wzbogacenie zawdzięczają temu że jod występujący powietrzu wraca pod postacią opadów deszczu i śniegu. Im dalej od zbiorników morskim tym zawartość jodu w glebie i powietrzu zmniejsza się. W Polsce najniższa koncentracja jodu występuje w Małopolsce i obszarze Sudetów. Bogaty w jod jest również nabiał i jaja. W Polsce jodowana dodatkowo jest sól, a poprzez optymalne modyfikacje składu paszy bydła, także mleko.

Zawartość jodu w produktach spożywczych tabela

Infografika:

Jod a zdrowie kobiet w ciąży i niemowląt

Jod odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju płodu oraz zdrowiu niemowląt. Jego odpowiednia podaż w diecie kobiety ciężarnej i karmiącej jest niezbędna do prawidłowej produkcji hormonów tarczycy, które wpływają na rozwój układu nerwowego dziecka. Niedobór jodu w tym okresie może prowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych u dzieci, a w skrajnych przypadkach do kretynizmu – ciężkiego zaburzenia rozwojowego wynikającego z niedoczynności tarczycy. Ponadto, jod wspiera prawidłowy metabolizm i funkcjonowanie układu odpornościowego noworodków, co jest kluczowe dla ich zdrowia w pierwszych miesiącach życia.

Podsumowanie:

Jod to pierwiastek niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w kontekście pracy tarczycy oraz rozwoju układu nerwowego. Jego niedobory są globalnym problemem zdrowotnym, dotykającym nawet 2 miliardy ludzi na świecie. Zapotrzebowanie na jod różni się w zależności od wieku, a szczególnie wysokie jest u kobiet w ciąży i karmiących, ponieważ wpływa na prawidłowy rozwój mózgu dziecka.

Źródłem jodu w diecie są przede wszystkim produkty pochodzenia morskiego, takie jak glony, ryby oraz owoce morza. W Polsce istotnym elementem profilaktyki niedoborów jodu jest jodowanie soli kuchennej. Jednak warto pamiętać, że niektóre warzywa, takie jak brokuły czy kapusta, mogą hamować jego wchłanianie, co może mieć negatywne konsekwencje dla osób z niedoborem jodu lub problemami z tarczycą. Regularne dostarczanie odpowiedniej ilości tego pierwiastka w diecie pozwala uniknąć problemów zdrowotnych związanych z niedoczynnością tarczycy i wspiera ogólną odporność organizmu.