Probiotyki w sporcie

Osoby uprawiające sport amatorsko, a tym bardziej profesjonalni zawodnicy ze względu na wysoką aktywność fizyczną są bardziej narażeni na infekcję dróg oddechowych oraz przewodu pokarmowego (od 20% do nawet 50% sportowców). Choroby te źle wypływają na kondycję psychiczną i fi­zyczną sportowca pogarszając osiągane w wyniki sportowe. Uważa się, że nieodpowiedni skład mikroflory jelitowej, często występujący u zawodowych sportowców, może być powiązany ze zwiększoną podatnością na infekcje. Probiotyki i prebiotyki znajdują coraz szersze zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu chronicznych infekcji oraz innych chorób u sportowców (1).

 

Definicja probiotyku

Nazwa probiotyk pochodzi od greckiego słowa „pro bios”, i oznacza: „dla życia”. Najnowszą obowiązującą definicją jest ta przedstawiona Światową Organizację Zdro­wia (WHO) w 2002 roku: „Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które stosowane we właściwie dobranych ilościach oddziałują korzystne i przdrowotne na organizm”. W aptece najczęściej mozna kupić produkty probiotyczne pochodzące z bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium, ale wykorzystuje się także wybrane gatunki Escherichia i Bacillus, a także drożdże Saccharomy­ces cerevisiae ssp boulardii (2).

Według FAO/WHO dobry probiotyk musi być odporny na: destruktywne działanie enzymów trawiennych i żółci, bardzo niskie pH soku żołądkowego, oraz powinien wykazywać zdolność przylegania do komórek nabłonka jelitowego człowieka i do kolonizacji jelita. Powinien zachować żywotność w układzie pokarmowym człowieka, chronić przeciwko patogennym mikroorganizmom i wywierać korzystny wpływ na zdrowie człowieka (3).

Ważne jest aby pamiętać, że nie każda bakteria fermentacji mlekowej jest probiotykiem, bowiem nie wszystkie szczepy wywołują w organizmie człowieka efekty wymagane definicją WHO (2).

Prebiotyki

Probiotyki warto stosować łącznie z prebiotykami, tj. składnikami diety, które nie ulegają strawieniu, lecz pobudzają wzrost lub aktywność probiotycznych szczepów bakterii, a także poprawiają perystaltykę jelit wpływając tym samym na poprawę stanu zdrowia. Związki te ze względu na to iż nie ulegają rozpadowi ani w górnym odcinku przewodu pokarmowego, mogą fermentować w jelicie grubym, która powodując korzystne zmiany w mikroflorze jelitowej (3).

Prebiotyki mają następujące działanie prozdrowotne:

• obniżanie frakcji cholesterolu LDL we krwi
• utrzymywanie odpowiedniej wartości pH w jelitach
• łagodzenie objawów grzybicy pochwy
• stymulacja układu immunologicznego
• zwiększenie przyswajalności wapnia
• niska kaloryczność
• łagodzenie objawów wrzodów żołądka
• wspomaganie leczenia nietolerancji laktozy próchnicy zębów

Do prebiotyków możemy zaliczyć: m.in. inulinę, fruktooligosacharydy laktulozę, czy pochodne galaktozy i beta-glukanów(4).

Probiotyki w sporcie – pozytywne efekty

Intensywny wysiłek fizyczny powoduje podwyższenie przepływu krwi do mięśni szkieletowych co prowadzi do zmniejszonego dostarczenia składników odżywczych, krwi i tlenu do jelit przy jednoczesnej niedostatecznej eliminacji metabolitów z komórek. Powoduje  to obniżenie pH oraz powstanie stresu oksydacyjnego (5) czyli wzmożonym powstawaniem reaktywnych form tlenu (RFT) popularnie nazywanych wolnymi rodnikami. Intensywne i niekontrolowane powstawanie wolnych rodników prowadzi zwiększonej ilości uszkodzeń błony komórkowej, białek (denaturacja) oraz kwasów nukleino­wych. Jeżeli taka sytuacja będzie miała miejsce będzie działać negatywnie na działanie całego organizmu (6).

Przyjmowanie leków hamujących wytwarzanie kwasu solnego przez żołądek lub przeciwbólowych, a także antybiotyków ma destrukcyjny wpływna funkcjonowanie bariery jelitowej (1). W zbliżony sposób może działać zmiana motoryki jelit lub odwodnienie. W takim wypadku przestrzeń międzykomórkowa staje się "otwartą droga - a wręcz autostradą", przez które przemieszczają patogenne drobnoustroje rozpoczynając odpowiedź immunologiczną oraz powstawanie wolnych rodników. U zawodników najczęściej spotykanym symptomem uszkodzenia bariery jelitowej są powracające i ciężkie do zaleczenia infekcje,choroby autoimmunologiczne czy  reakcje alergiczne. Dlatego nie można bagatelizować pierwszych problemów z układem pokarmowym, gdyż mogą one poważnie  zahamować lub nawet przerwać rozwój kariery sportowej (5).

Dlatego suplementacja probiotykami jest bardzo ważną metodą zarówno prewencji jak i leczenia. Bakteryjne szczepy probiotyczne przeciwdziałają zjawisku dysbiozy zwiększając odporność i chroniąc przed infekcjami (1).

Wyniki badań:

Analiza dotychczasowych badań pokazuje , że probiotyki mogą działać korzystnie u sportowców i osób bardzo aktywnych fizycznie . Trudności w interpretacji badań powoduje, to że spośród 15 analizowanych badań, w sześciu nie podano żadnych danych klinicznych dotyczących choroby lub objawów choroby. Tylko w jednym analizowanym badaniu wykazano dodani wpływ probiotyków na wyniki sportowe. Jednakże w 10 z 13 badań wykazano korzystne zmiany w markerach odpornościowych i zapalnych. Podobnie ostatni przegląd badań dotyczących wpływu probiotyków na zakażenia wirusowe dróg oddechowych wykazał, że w 28 spośród 33 badań wykazano korzystne efekty (7).

 

 

 

 

 

Jak widać stosowanie probiotykoterapii jest wartościową opcją terapeutyczną zarówno dla profesjonalnych sportowców jak i amatorów. Kolejnym argumentem potwierdzającym tą tezę jest fakt, iż Australijska Komisja Sportu przesunęła probiotyki z grupy B do grupy A – czyli najbardziej polecanych suplementów dla sportowców.

 

Bibliografia

1. Patrycja Szachta Łukasz Sieńczewski, Iwona Ignys. Rola probiotyków W stymulacji układu immunologicznego i ochronie przed infekcjami U osób prowadzących wysiłkowy tryb życia. FORUM ZAKAŻEŃ. 6(4).
2. Adriana Nowak Katarzyna Śliżewska, Zdzisława Libudzisz. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość. Probiotyki - historia i mechanizmy działania. 2010, 4 (71), strony 5 – 19 .
3. Kamińska Ewa. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania probiotyków na podstawie badań klinicznychprzeprowadzonych u dzieci. Medycyna Wieku Rozwojowego. 2012, 3.
4. Mojka Katarzyna. Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki - charakterystyka i funkcje. Probl Hie; Epidemiol. 2014, 95(3), strony 541-549.
5. Krzeszowiak Jakub. Stres oksydacyjny a środowisko wysokogórskie. Medycyna Środowiskowa. 2013, 16 (1), strony 90-97.
6. David B. Pyne Nicholas P. West, Amanda J. Cox, Allan W. Cripps. European Journal of Sport Science . Probiotics supplementation for athletes - Clinical and physiological effects.

 

 Jeżeli wpis Ci się spodobał udostępnij go proszę lub skomentuj :)