Nietolerancja laktozy i alergia na białko mleka krowiego – czyli kiedy mleko szkodzi

13080 odsłon

Nietolerancja laktozy i alergia na białko mleka krowiego

Nietolerancja laktozy i alergia na białko mleka krowiego to bardzo ciekawy temat dotykający w przypadku nietolerancji nawet 20-37 % Polaków. Mleko opisywałem już w mitach dietetycznych. Mój wpis dotyczył braku negatywnych skutków stosowania mleka u zdrowych osób. A jak mleko działa na osoby z nietolerancją i alergią?

Zacznijmy od różnicy pomiędzy alergią a nietolerancją. Oba stany wywoływane są niepożądaną reakcją na jedzenie które spożyjemy, ale tylko w alergii związana jest z reakcją odpowiednich przeciwciał i układu immunologicznego inaczej nazywanego odpornościowym. Alergia dotyczy białek mleka, a nietolerancja przede wszystkim relacji pomiędzy laktozą i laktazą.

Alergia na mleko/białko mleka krowiego - czym jest

W krowim mleku znajduje się około 20 białek, które mogą być przyczyną alergii. Główne alergeny można znaleźć we frakcji serwatkowej (najmocniej uczula ß-laktoglobulina) i kazeinowej (najmocniej uczula frakcje α). Alergia ta może dotykać nawet 2-3% niemowląt i jest to najczęściej pierwsza objawiająca się alergia. Na szczęście często samoistnie ustępuje. Kazeina - Bos d8 jest alergenem odpornym na działanie enzymów i kwasu solnego co oznacza, że znajduje się również w przetworach mlecznych takich jak lody, śmietana, masło, sery.

Objawy alergii na mleko krowie

Alergiczna reakcja organizmu na białko mleka krowiego może dotyczyć:

skóry (rumień, wysypka),
układu oddechowego (kichanie, chrypka, kaszel, wodnista wydzielina z nosa),
układu pokarmowego (wymioty, biegunka, ból brzucha).

W ciężkich przypadkach może występować AZS (atopowe zapalenie skóry) czy nawet wstrząs anafilaktyczny. Atopowe zapalenie skóry objawia się m.in. wysypką w przegubach (kolana z przodu i z tylu, łokcie), na pośladkach, na szyi lub głowie, a także dłoniach. Skóra w tych miejscach może być tak sucha, że samoistnie zaczyna pękać, a drapanie miejsc dotkniętych tą dolegliwością tylko zaognia stan (zobacz jak powinna wyglądać dieta przy trądziku czy innych problemach ze skórą - kliknij).

Nie każdy typ alergii można potwierdzić lub wykluczyć badaniami alergologicznymi (wykonuje je lekarz alergolog), dlatego tak ważna jest obserwacja własnego organizmu i reagowanie na dolegliwości. Obserwacja ta niestety nie zawsze jest łatwa, ponieważ objawy mogą się pojawić dopiero po kilku dobach od spożycia nabiału.

Nietolerancja laktozy - czym jest

Nietolerancja laktozy jest to zaburzenie występujące podczas procesów trawiennych i związane ze zbyt małą produkcją lub nawet brakiem produkcji enzymu zwanego laktazą. Enzym ten jest niezbędny do prawidłowego rozkładu laktozy (jest to cukier naturalnie występujący w mleku). Problem ten dotyczy nawet co 3 Polaka. Można sobie z nim poradzić stosując preparaty zawierające laktazę lub używać produktów oznaczonych jako bezlaktozowe. Są to bezpieczne zamienniki, które można wprowadzić do swojej diety bez żadnego ryzyka.

Ze względu na to, że tolerancja laktozy zmniejsza się wraz z wiekiem, problem dotyczy w większości osób dorosłych, a dużo rzadziej samych dzieci.

Nietolerancja laktozy - objawy

Objawy nietolerancji laktozy u niemowląt to najczęściej biegunka osmotyczna ze zwiększonym ryzykiem odparzeń. Natomiast u dzieci i osób dorosłych przeważają objawy dyskomfortu układu pokarmowego takie jak:

ból brzucha,
uczucie pełności,
przelewania,
ucisk w brzuchy,
duże ilości gazów.

Objawy nietolerancji laktozy pojawiają się od 30 minut do nawet 12 godzin po spożyciu produktów pochodzenia mlecznego, więc można szybko skojarzyć występujące dolegliwości ze spożyciem nabiału. Mówi się głównie o nietolerancji mleka krowiego, jednak zazwyczaj problem dotyczy także mleka innych zwierząt, np. kóz.

U niektórych osób nietolerancja jest tak silna, że reagują oni nawet na niewielkie ilości laktozy zawarte w produktach oznaczonych jako "bez laktozy", takich jak: mleko, jogurt, maślanka czy serki śmietankowe. Są oni zmuszeni całkowicie odstawić mleko krowie i inne produkty pochodzenia zwierzęcego, zastępując je produktami roślinnymi takimi jak mleko sojowe, kokosowe, ryżowe, jaglane, owsiane (w przypadku osób tolerujących gluten) oraz inne produkty wytwarzane z nich. Wykazano, że probiotyki moga zmniejszać objawy nietolerancji laktozy

Tabela 1. Porównanie alergii z nietolerancją

	Nietolerancja laktozy	Alergia na białko mleka krowiego
Udział układu odpornościowego	-	+
Czas reakcji organizmu	0,5h do 12h	0,1h -96h
Ustalenie produktu, który powoduje negatywną reakcję organizmu	Z reguły łatwa	Trudna (zwłaszcza alergie utajone)
Objawy	bóle brzucha, niestrawność	rekacja ze strony układu pokarmowego, oddechowego, skóry, możliwy nawet wstrząs anafilaktyczny

Zawartość laktozy w mleku i produktach mlecznych - tabela

Produkt	Zawartość laktozy w 100 g produktu
Mleko odtłuszczone w proszku	50 g
Mleko pełne w proszku	39 g
Sery żółte	0,1 g
Czekolada mleczna	10 g
Sery białe	3 g
Mleko krowie, mleko owcze, jogurty, maślanka	5 g
Lody śmietankowe, napoje mleczne, kefir, śmietana	4 g
Ser topiony	1 g

Alergia i nietolerancja laktozy u dzieci i niemowląt

Przypadłości takie jak: alergia na białko mleka krowiego u niemowląt ,nietolerancja laktozy u dzieci, nietolerancja laktozy u niemowląt niosą za sobą konieczność zastosowania preparatów mleka zastępczego nazywanych inaczej mlekiem modyfikowanym. Można tutaj skorzystać z preparatów Nutramigen, Pregestimil, Bebilon Pepti MCT, Bebilon Amino, lub wypróbować mleka sojowe

Jakie mleko dla alergika?

Jeżeli szukamy mleka dla alergików mamy dwie możliwości. Jeśli chcemy, żeby mleko dla alergika czyli mleko zastępcze swoimi wartościami odżywczymi przypominało mleko krowie to najlepszym rozwiązaniem jest mleko sojowe. Jeżeli nie interesuje nas wartość odżywcza to możemy skorzystać z mleka ryżowego, kokosowego czy gryczanego.

Gdzie szukać pomocy

W przypadku alergii nalezy wybrać pomoc alergologa. Jeżeli mówimy natomiast o nietolerancjach pokarmowych, pomoże nam gastoeneterolog. Jeśli problem dotyczy dziecka, należy wybrać odpowiednio alergologa dziecięcego lub gastroenterologa dziecięcego, do którego skierowanie otrzymamy od lekarza rodzinnego w zależności od wstępnej diagnozy (nietolerancja lub alegria). Oczywiście nad całym procesem zmiany diety powienien czuwać wykwalifikowany dietetyk.